پیش از آنکه به بررسی فواید عسل برای چربی خون بپردازیم باید بدانید که ما پیشتر در یک مطلب جداگانه در مورد خواص عسل برای قلب و عروق صحبت کردیم و گفتیم که عسل میتواند به شیوههای مختلف از ابتلا به بیماریهای قلبی جلوگیری کند و حتی باعث بهبود آنها نیز شود.
در این مطلب اما قصد داریم تا به طور مفصل در مورد نقش عسل برای کاهش چربی خون صحبت کنیم و با یک بررسی علمی بفهمیم که آیا عسل برای چربی خون مفید است یا خیر.
اما قبل از آن باید بدانیم که اصلا چربی خون چیست و چطور ایجاد میشود تا بتوانیم متوجه شویم عسل چگونه میتواند بر روی آن تاثیرگذار باشد.
چربی خون چیست و چگونه ایجاد میشود
به طور خلاصه چربی خون که معمولا آن را با نام کلسترول بالا نیز میشناسند، نوعی بیماری است که در آن میزان مولکولهای چربی یا همان کلسترول در خون افزایش مییابد و اگر درمان و کنترل نشود باعث رسوب در عروق و گرفتگی آن و مشکلات جدی برای شخص میشود.
به طور کلی ۳ نوع چربی مهم در خون ما وجود دارد که میزان استاندارد آنها در بدن ضروری است و عدم تعادل آنها باعث مشکلات قلبی عروقی برای افراد میشود.
- LDL یا کلسترول بد: این کلسترول را میتوان مضرترین نوع کلسترول دانست. چرا که LDL حاوی مقادیر بسیار بالای چربی و مقادیر پایین پروتئین است که وظیفه انتقال کلسترول به سلولهای بدن را دارد. بنابراین اگر مقدار آن در خون زیاد شود، میتواند در عروق خونی رسوب کرده و آنها را مسدود کند.
- HDL یا کلسترول خوب: این کلسترول، هم در نوع و هم در نقش دقیقا برعکس LDL عمل میکند. به این معنا که مقدار کمی چربی و مقدار زیادی پروتئین دارد و وظیفه آن انتقال چربی از خون به کبد است. در نتیجه HDL از رسوب کلسترول در رگها و به دنبال آن مسدودشدن آنها جلوگیری میکند.
- تری گلیسرید: شاید بتوان گفت که رایجترین نوع چربی در بدن انسان همین تریگلیسرید است. که از طریق مواد غذایی پرکالری وارد بدن میشود. زمانی که فرد مواد غذایی پرچرب میخورد و یا بیشتر از نیاز خود کالری دریافت میکند، مقادیر اضافی کالری در بدن به تریگلیسرید تبدیل شده و در سلولهای چربی ذخیره میشوند تا در مواقع نیاز شروع به سوخت و ساز کند.
اگر چه در حالت عادی چربی خون بالا نشانهای از خود بروز نمیدهد و تنها با آزمایش میتوان آن را تشخیص داد اما برخی از علائم آن در صورت حاد شدن عبارتنداز:
- درد و احساس فشار در قفسه سینه
- بالا رفتن فشارخون
- حمله قلبی و یا سکته
- سفت شدن عضلات زیر بغل
- تغییر رنگ پلکها بهصورتیکه رنگ آنها صورتی مایل به زرد میشود
- احساس درد در ساق پا
البته باید توجه داشته باشید که وجود کلسترول در بدن یک امر حیاتی است و برخی از فرآیندهای ضروری بدن مانند تولید ویتامین D و ساخت برخی از هورمونها به آنها وابسته است. اما همین مواد مفید اگر بیش از حد در بدن وجود داشته باشند باعث ایجاد بیماریهای قلب و عروق میشوند.
حالا که با چربی خون آشنا شدیم و دیدیم که این بیماری در صورت درمان نشدن چه عوارضی میتواند داشته باشد، نوبت به آن میرسد تا ببینیم عسل چگونه میتواند به کاهش چربی خون کمک کند.
عسل چگونه به کاهش چربی خون کمک میکند
همانطور که در بالا هم اشاره کردیم به طور کلی سه نوع چربی در بدن وجود دارد که کم یا زیاد بودن آنها عامل چربی خون هستند که عبارتند از:
- LDL یا کلسترول بد
- HDL یا کلسترول خوب
- تری گلیسرید
در نتیجه برای بررسی تاثیر عسل بر روی چربی خون باید ببینیم که عسل چگونه بر این سه نوع چربی تاثیر میگذارد.
تاثیر عسل بر روی LDL ، HDL و تری گلیسرید
مطالعات نشان میدهد که مصرف عسل طبیعی میتواند به بهبود عوامل خطرزای قلب و عروق کمک کند. در یک مطالعه، بیمارانی که دارای اضافه وزن یا چاقی بودند، به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند: گروه کنترل و گروه آزمایش.
گروه کنترل روزانه ۷۰ گرم ساکارز و گروه آزمایش ۷۰ گرم عسل طبیعی مصرف کردند. نتایج نشان داد که مصرف عسل منجر به کاهش وزن بدن، چربی بدن و عوامل خطر قلبی و عروقی شد.
همچنین، کلسترول بد LDL، تری گلیسرید کاهش یافت و HDL یا همان کلسترول خوب افزایش یافت. این نتایج نشان میدهد که مصرف عسل طبیعی میتواند به بهبود سلامت قلبی-عروقی، به خصوص در افراد با عوامل خطر بالا، و همچنین در افراد دارای اضافه وزن یا چاقی بدن کمک کند.
همچنین نتایج یک مطالعه کارآزمایی بالینی در بیمارستانهای آموزشی اراک که بر روی ۳۰ نفر انجام گرفت، نشان داد که ترکیب عسل و سرکهی سیب باعث کاهش چربیهای مضر ( تریگلیسیرید، کلسترول LDL) و افزایش چربی خوب(HDL) میشود. چربیهایی که نقش زیادی در ایجاد و یا پیشگیری از بیماریهای قلبی در افراد میانسال دارند.
یک بررسی و تجزیه و تحلیل در سال ۲۰۲۱ از هفت کارآزمایی بالینی نشان داد که عسل طبیعی به طور قابل توجهی تری گلیسیرید را کاهش میدهد. این بررسی همچنین نشان داد که مصرف عسل با میزان کلسترول خوب و میزان کلسترول بد ارتباط دارد.
نتایج یک مطالعه معتبر دیگر در سال ۲۰۲۲ بیانگر آن است که عسل طبیعی منجر به کاهش تریگلیسیرید میشود. اگرچه دانشمندان از دلایل این تأثیر مطمئن نیستند، یک دلیل ممکن است این باشد که عسل حاوی ترکیباتی شبیه نیاسین یا ویتامین B3 است.
نیاسین، که پزشکان میتوانند آن را به عنوان اسید نیکوتینیک تجویز کنند، به کاهش تریگلیسیرید کمک میکند. از طرف دیگر همانطور که در مطلب عسل برای دیابت گفتیم، عسل باعث ترشح انسولین در بدن میشود که میتواند سطح تریگلیسیرید را کاهش دهد.
اثرات آنتی اکسیدانی عسل برای چربی خون
همانطور که در مطلب آنتی اکسیدانهای عسل گفتیم، عسل طبیعی سرشار از انواع آنتیاکسیدانهاست. این آنتی اکسیدانها بخصوص دسته فنولها میتوانند نقش مهمی در کاهش چربی خون داشته باشند.
این ترکیبات آنتی اکسیدانی میتوانند از فعالیت رادیکالهای آزاد جلوگیری کنند که به عنوان یکی از عوامل اصلی ایجاد اکسیداسیون چربیها در خون شناخته میشود.
اکسیداسیون چربیها میتواند باعث آسیب به رگها و عروق خونی شود و منجر به افزایش میزان چربیهای خونی مانند کلسترول و تریگلیسریدها شود. علاوه بر این، آنتی اکسیدانهای موجود در عسل ممکن است به عنوان عوامل ضد التهابی نیز عمل کنند.
التهاب یکی از عوامل مهم در افزایش میزان چربی خون است. با کاهش التهاب، میتوان از افزایش میزان چربی خون، به خصوص کلسترول بد LDL جلوگیری کرد.
ترکیبات مفید با عسل برای چربی خون
همانطور که در مطالبی همچون زنجبیل و عسل و سیر و عسل گفتیم. اگر چه عسل به تنهایی خواص بسیاری دارد اما در بسیاری از موارد ترکیب عسل با سایر مواد میتواند خواص بیشتری از تک تک آنها داشته باشد.
در زیر به سه ترکیب مفید که به کنترل و کاهش چربی خون شما کمک میکند اشاره میکنیم.
۱. عسل و سرکه سیب برای چربی خون
همانطور که در بالا هم اشاره شد. تحقیقاتی که در بیمارستان اراک بر روی ۳۰ نفر انجام شده است نشان میدهد که ترکیب عسل و سرکهی سیب باعث کاهش چربیهای مضر ( تریگلیسیرید، کلسترول LDL) و افزایش چربی خوب (HDL) میشود.
طرز تهیه و مصرف ترکیب سرکه سیب و عسل
برای تهیه این ترکیب کافی است تا ۱ قاشق چایخوری عسل خام را با ۱ قاشق چایخوری سرکه سیب مخلوط کنید و آنرا میل کنید. یا اینکه این ترکیب را با یک لیوان آب مخلوط کنید.
این نوشیدنی را میتوانید ۱ تا ۳ بار در روز بنوشید تا از فواید سلامتی آن برای چربی خون بهرهمند شوید.
۲. دارچین و عسل برای چربی خون
ما قبلا در یک مطلب جداگانه به طور مفصل در مورد خواص دارچین و عسل صحبت کردیم. اما به طور کلی عسل و دارچین وقتی با هم مصرف شوند، میتوانند در مقابله با کلسترول و چربی خون موثرتر باشند.
دارچین و عسل منابع عالی از آنتی اکسیدانها هستند. در نتیجه ترکیب عسل و دارچین دوز قدرتمندی از آنتی اکسیدان ها را برای شما فراهم میکند که میتوانند با رادیکالهای آزاد که به عنوان یکی از عوامل اصلی ایجاد اکسیداسیون چربیها در خون شناخته میشوند مبارزه کنند.
طرز تهیه و مصرف ترکیب دارچین و عسل
- یک قاشق غذاخوری عسل
- ۱/۲ قاشق چایخوری پودر دارچین
- ۱ فنجان آب
مقداری عسل را با پودر دارچین و کمی آب در یک کاسه مخلوط کرده و سپس در طول روز از آن استفاده کنید. از این ترکیب میتوانید به صورت روزانه استفاده کنید.
همچنین میتوانید آب را در این ترکیب حذف کنید و از عسل و دارچین به تنهایی استفاده کنید.
۳. تاثیر پیاز و عسل بر کلسترول
برخی مطالعات نشان دادهاند که پیاز میتواند به طور موثری در کاهش سطح کلسترول خون کمک کند. فلاونوئیدی به نام کوئرستین که در پوست بیرونی پیاز وجود دارد، خواص مبارزه با کلسترول را دارد. این در حالی است که عسل هم باعث کاهش کلسترولهای بد و افزایش کلسترولهای خوب میشود.
در نتیجه ترکیب این دو ماده میتواند باعث ایجاد هم افزایی شود و از کلسترول بالا جلوگیری کند.
طرز تهیه و مصرف ترکیب پیاز و عسل
- یک پیاز متوسط را به تکههای کوچک تقسیم کنید.
- سپس این تکهها را در یک مخلوطکن بریزید تا آب پیاز جدا شود.
- مقداری عسل به اندازه مقدار آب پیاز اضافه کنید تا طعم و مزه بهتری بدست آید. این مخلوط را به صورت روزانه مصرف کنید تا شاهد تأثیر قابل توجهی در سطح کلسترول خود باشید.
مصرف چه مقدار عسل برای چربی خون مطلوب است
واقعیت این است که مقدار دقیقی برای مصرف عسل نمیتوان مشخص کرد چرا که فرد به فرد میتواند متفاوت باشد.
اما نکتهای که باید به آن دقت کنید این است که خود عسل نوعی کربوهیدارت است و اگر چه هیچگونه چربی در آن وجود ندارد و مصرف آن قطعا نمیتواند باعث چربی خون شود. اما مصرف بیش از حد عسل میتواند زمینه ساز برخی از مشکلات نظیر چاقی و حتی دیابت شود.
پس اگر دیابت دارید سعی کنید که عسل را جایگزین قند مجاز روزانه کنید. اگر هم فرد سالمی هستید میتوانید روزانه بین ۴۰ تا ۷۰ گرم عسل (۲ تا ۳ قاشق غذاخوری) عسل میل کنید.