عسل درمانی
فواید مصرف عسل برای بیماری های قلب و عروق + مضرات
پیش از آنکه به بررسی خواص عسل برای قلب بپردازیم، بهتر است بدانیم که بیماری‌های قلبی و عروقی یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در بین مردم سراسر جهان است که یک بار عمده سلامت عمومی در سراسر جهان به شمار می‌رود.
از آنجایی که تحقیقات انجام شده در مورد فواید عسل برای قلب و عروق بسیار تخصصی است و از اصطلاحات علمی و تخصصی در آن استفاده شده است، سعی ما این است که تا حد ممکن این مطالب را به زبان ساده بیان کنیم و از به کاربردن اصطلاحات تخصصی پرهیز کنیم.
سکته قلبی را می‌توان شایع ترین شکل بیماری قلبی عروقی دانست که در نتیجه خون رسانی کم به قلب ایجاد می‌شود. این می‌تواند منجر به عوارض بیشتر مانند غیرطبیعی بودن ریتم قلب (آریتمی قلبی)، تجمع مواد سمی و آسیب دائمی به قلب شود.
همانطور که در مطلب خواص عسل هم گفتیم، عسل یکی از ارزشمندترین داروهایی است که از زمان های قدیم مورد استفاده قرار می‌گرفته است. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد عسل می‌تواند به عنوان یک عامل محافظ قلب در بیماری های قلبی عروقی عمل کند.
عسل چگونه می‌تواند به سلامت قلب کمک کند
این بررسی‌ها عسل را به عنوان یک کاندید بالقوه برای بررسی بیشتر به عنوان یک جایگزین طبیعی و رژیمی برای مدیریت بیماری های قلبی عروقی معرفی می‌کند.(+)
۱. پیشگیری و بهبود بیماری های قلبی با پلی فنول های عسل
به طور کلی عسل سرشار از ترکیبات فنلی است که به عنوان آنتی اکسیدان‌های طبیعی عمل می‌کنند و به دلیل نقش بالقوه آنها در کمک به سلامت انسان، محبوبیت بسیاری دارند.
این در حالی است که طیف وسیعی از ترکیبات فنلی مانند کورستین، فنتیل استر کافئیک اسید (CAPE)، آکاستین، کامفرول، گالانژین در عسل وجود دارد که تأثیر امیدوارکننده‌ای در درمان بیماری‌های قلبی عروقی دارند.
بسیاری از مطالعات انسانی نشان داده‌اند که مصرف منظم ترکیبات فنلی با کاهش خطر بیماری های قلبی مرتبط است.
در بیماری انسداد عروق که عامل اصلی سکته قلبی نیز به شمار می‌رود، اثرات محافظتی ترکیبات فنلی عمدتاً باعث جلوگیری از تجمع پلاکت‌ها در رگ‌ها، خون رسانی به قلب و شل کننده عروق است.
به طور کلی فلاونوئیدها که در دسته فنول‌ها قرار می‌گیرد به سه شکل خطر ابتلا به بیماری انسداد عروق قلب را کاهش می دهند
- جلوگیری از انسداد عروق و بهبود آنها
- کاهش توانایی پلاکت ها در خون برای لخته شدن
- جلوگیری از اکسید شدن کلسترول‌های خوب (LDL)
۲. خواص آنتی اکسیدانی عسل برای قلب و عروق
اگر چه ترکیبات عسل بسته به نوع عسل و گیاهی که زنبور از آن تغذیه کرده است متفاوت است، اما به طور کلی بیش از ۱۸۱ ماده در عسل شناسایی شده است که قسمت اعظم آنها، قندهای ساده‌ای مثل فروکتوز و گلوکز هستند.
اما طیف وسیعی از ترکیبات جزئی در عسل وجود دارد که بیشتر آنها خواص آنتی اکسیدانی بسیاری دارند و به این ترتیب می‌توانند به سلامت قلب ما کمک کنند.
به گفته رئیس بخش حشره شناسی دانشگاه ایلینویز، آنتی اکسیدان‌های موجود در انواع عسل ها برابر با میوه ها و سبزیجات است. این ماده قدرت آنتی اکسیدانی ویتامین C را در گوجه فرنگی دارد.
همچنین تحقیقات نشان داد که بین رنگ و ظرفیت آنتی اکسیدانی عسل‌ها همبستگی وجود دارد و عسل‌های تیره‌تر بالاترین سطح آنتی اکسیدان را دارند.
عسل حاوی چندین آنزیم آنتی اکسیدانی از جمله گلوکز اکسیداز، کاتالاز و سایر اجزای آنتی اکسیدانی مانند اسید اسکوربیک، فلاونوئیدها، اسیدهای فنولیک، مشتقات کاروتنوئیدی، اسیدهای آلی و اسیدهای آمینه است که همگی آنها می‌توانند به بهبود سلامت قلب و عروق کمک کنند.
به طور کلی گونه‌های اکسیژن فعال که رادیکال‌های آزاد را هم شامل می‌شوند از جمله (رادیکال هیدروکسیل، رادیکال آنیون سوپراکسید، پراکسید هیدروژن، اکسیژن تکی، رادیکال NO، رادیکال هیپوکلریت و لیپیدپراکسیدهای مختلف) مولکول‌های بسیار واکنش‌پذیری هستند که دائماً توسط واکنش‌های آنزیمی در سلول‌ها تولید می‌شوند.
در شرایط فیزیولوژیکی نرمال، اکسیژن فعال در سطوح پایین تولید می‌شود که برای حفظ عملکرد طبیعی سلول ضروری است و سیستم های دفاعی آنتی‌اکسیدانی درون‌زای بدن توانایی جلوگیری از هر گونه اثرات مضر را دارند.
با این حال، چندین عامل خطر برای بیماری های قلبی عروقی با تولید بیش از حد اکسیژن فعال، که به عنوان حالت استرس اکسیداتیو شناخته می شود، مرتبط است.
استرس اکسیداتیو در بیماری های قلبی، به ویژه در ایسکمی (عدم اکسیژن رسانی درست به قلب)، منجر به تولید یا تجمع بیش از حد رادیکال‌های آزاد یا محصولات اکسیداسیون آن می شود.
تجمع بیش از حد رادیکال‌های آزاد باعث آسیب اکسیداتیو به پروتئین ها، لیپیدها و DNA می شود. در نهایت، آسیب به شکل سکته قلبی، به دنبال اختلال در نفوذپذیری غشای لیپیدی و تغییر فعالیت آنزیم قلبی توسط اکسیدان ها ظاهر می شود.
این در حالی است که عسل طبیعی به خصوص عسل‌های تیره رنگ مانند عسل آویشن سرشار از آنتی اکسیدان‌ها هستند که به نحوه بسیار مطلوبی با رادیکال‌های آزاد مقابله می‌کنند و در نتیجه آن می‌تواند از بروز سکته قلبی جلوگیری کنند.
۳. کاهش کلسترول های بد و افزایش کلسترول های خوب با عسل
کلسترول بالا را می‌توان یکی از عوامل ابتلا به بیماری قلبی دانست. بنابراین، لازم است که بیماران مبتلا به کلسترول بالا به کمک رژیم غذایی سالم، ورزش و دارو کلسترول خود را کاهش دهند.
به طور کلی در بدن انسان ۲ نوع کلسترول تحت عنوان کلسترول خوب (HDL) و کلسترول بد (LDL) وجود دارد.
وجود مقادیر بسیار زیاد LDL در خون سبب سخت و باریک شدن عروق خونی می‌شود. در نتیجه جریان خون کاهش یافته و خطر حمله قلبی و سکته مغزی افزایش می‌یابد. از طرف دیگر HDL، کلسترول بد را از خون به کبد منتقل می‌کند تا در آنجا تجزیه و دفع شود. در نتیجه افزایش HDL با کاهش خطر بیماری قلبی مرتبط است.(+)
این در حالی است که تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف عسل طبیعی می‌تواند به طور موثر باعث کاهش کلسترول‌های بد (LDL) و افزایش کلسترول‌های خوب (HDL) شود و به این ترتیب از بروز بیماری‌ها قلب و عروق جلوگیری کند.
۴. کاهش فشار خون و جلوگیری از حملات قلبی
بعید است که در خانواده و بستگان شما حداقل یک نفر با بیماری فشار خون بالا دست و پنجه نرم نکند. مشکلی بسیار شایع که در صورت کنترل نشدن، می‌تواند باعث مشکلاتی چون سکته قلبی، نارسایی قلبی، سکته مغزی و حتی بیماری‌های کلیوی شود.
همانطور که گفتیم اگر چه علت این بیماری را نمی‌توان با قطعیت بیان کرد اما افراد زیر بیشتر در معرض خطر ابتلا به این مشکل هستند.
- دیابت
- اضافه وزن
- کلسترول بالا
- سیگار کشیدن
- سن بالای ۶۰ سال
- سبک زندگی کم‌تحرک
- مصرف مواد غذایی شور
- مصرف قرص‌های ضدبارداری
- سابقه خانوادگی پرفشاری خون یا بیماری قلبی
این در حالی است که تحقیقات انجام شده بر روی گونه‌های جانوری نشان می‌دهد که عسل می‌تواند باعث تعدیل فشارخون شود و به این ترتیب از بروز بیماری‌های قلبی که به واسطه فشارخون بالا اتفاق می‌افتد جلوگیری کند.
۵. عسل آریتمی قلبی را بهبود می‌بخشد
آریتمی قلبی یا اختلال در ریتم قلب که معمولا در اثر عملکرد نامناسب پیام‌های الکتریکی هماهنگ‌کننده ضربان قلب به وجود می‌آید و باعث افزایش یا کاهش ضربان قلب می‌شود.
آریتمی قلبی ممکن است به صورت بال بال زدن یا تپش قلب توصیف شود که اگر چه گاهی اوقات بی‌خطر است. با این حال، بعضی از آریتمی‌ها ممکن است با علائم و نشانه‌های آزاردهنده و در بعضی موارد خطرناک همراه باشند.
تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۱ در کشورمان توسط چند محقق انجام شد، نشان می‌دهد که استفاده از عسل طبیعی می‌تواند باعث بهبود آریتمی قلبی شود و به این ترتیب از مشکلات بعدی آن جلوگیری کند.(دانلود مقاله)
۶. کاهش ناحیه آسیب دیده توسط سکته قلبی
اگر چه تمام تلاش ما از مصرف موادی نظیر عسل این است که قبل از وقوع بیماری از آن پیشگیری کنیم اما باید به یاد داشته باشیم که مصرف عسل حتی برای کسانی که دچار سکته قلبی شده‌اند نیز می‌تواند مفید باشد.
تحقیقات آزمایشگاهی انجام شده نشان می‌دهد که عسل حتی بعد از سکته قلبی نیز می‌تواند کمک کننده باشد و به بهبود ناحیه‌های آسیب‌دیده کمک کند.
عسل باعث بهبود جریان خون در بافت‌های آسیب‌دیده می‌شود و به خاطر داشتن خواص ضد‌التهابی ویژه، باعث بهبود التهاب‌ها ایجاد شده بعد از سکته قلبی می‌شود.
مضرات عسل برای قلب
در بالا دیدیم که به طور کلی عسل طبیعی نه تنها برای قلب مضر نیست بلکه می‌تواند باعث پیشگیری و بهبود بیماری‌های قلبی نیز شود.
اما همانطور که در مطلب مضرات عسل بیان کردیم، مصرف عسل در بعضی شرایط و برای بعضی از افراد ایجاد حساسیت می‌کند و در نتیجه توصیه نمی‌شود. پس اگر بیماری قلبی دارید و موارد زیر را بعد از مصرف عسل مشاهده کردید از مصرف عسل پرهیز کنید.
- دل درد و نفخ معده
- تنگی نفس و خس خس سینه
- سرگیجه
- آبریزش بینی
- عطسه
- حالت تهوع
- احساس ضعف
- تعریق زیاد
- ورم کردن زبان
- غش کردن
- ضربان نامنظم قلب
- خارش پوست و کهیر زدن
- خارش زبان
هنگام بروز این موارد چه کنیم؟
شدت و ضعف این علائم می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و از خیلی خفیف تا خیلی شدید بروز کند. در مواردی که شدت این نشانه‌ها کم است مصرف قرص‌های ضد حساسیت مثل آنتی هیستامین، می‌تواند به سرعت وضعیت شما را به حالت عادی بازگرداند.
اما در مواردی که این علائم بسیار شدید است بهتر است به سرعت مصرف عسل را قطع کنید و به پزشک مراجعه کنید.