عسل درمانی، عسل شناسی
عسل مانوکا چیست و چه خواصی دارد + نکات خرید
عسل مانوکا یکی از شناخته شده‌ترین و گران‌ترین عسل‌های موجود در دنیا است که خواص درمانی و زیبایی ویژه‌ای به آن نسبت داده می‌شود.
اگر چه این عسل از زمان‌های خیلی دور مورد استفاده‌ی بومیان استرالیا بوده است اما علت معروفیت عسل مانوکای نیوزیلندی به خاطر تحقیقاتی است که در سال ۱۹۸۰ در دانشگاه وایکاتو بر روی خواص آن انجام شد و پس از آن بود که دنیا این عسل را شناخت.
با این وجود برای خیلی از ما ایرانی‌ها که تنها اسم آن را دیده یا شنیده‌ایم، سوالات زیادی وجود دارد که در این مطلب از مجله روستایی قصد داریم به آنها پاسخ دهیم.
عسل مانوکا چیست؟
عسل مانوکا نیز مانند سایر عسل‌ها (عسل آویشن، عسل گون، عسل گشنیز و…) بر اساس منشاء گیاهی خود نام‌گذاری شده است. در نتیجه عسل مانوکا به عسلی گفته می‌شود که از تغذیه زنبور عسل از شهد شکوفه‌های درخت مانوکا که در استرالیا و به خصوص در نقاط دور افتاده جزیره‌ی نیوزیلند رویش پیدا می‌کند به دست آمده باشد.
اگر چه بیش از ۱۰۰ گونه از گیاه مانوکا وجود دارد اما تنها ۳ یا ۴ گونه که در نیوزیلند رویش پیدا می‌کند شهدشان با عنوان عسل مانوکای نیوزیلندی وارد بازار جهانی می‌شود.
هنگام خرید عسل مانوکا به چه مواردی توجه کنیم؟
همانطور که گفتیم عسل مانوکا را تقریبا در تمامی مناطق دنیا می‌توان پیدا کرد و در کشور ما هم فروشگاه‌های بسیاری وجود دارند که اقدام به فروش عسل مانوکا می‌کنند. اما بر روی ظرف‌های این عسل فاکتورهای مختلفی وجود دارد که باعث شده انتخاب و تشخیص مانوکای اصلی کمی سخت باشد.
فاکتورهای مهم برای خرید عسل مانوکا
سیستم‌های رتبه بندی و همچنین فاکتورهای مختلفی برای عسل مانوکا وجود دارد که ما در زیر به مهمترین فاکتورهای این عسل اشاره می‌کنیم.
UMF
UMF که مخفف (unique factor manuka) است یکی از مهمترین و مقبول‌ترین سیستم‌های رتبه بندی عسل مانوکا است که به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد.
این سیستم توسط اتحادیه عسل نیوزیلند ساخته شده است که به تولیدکنندگان و زنبورداران مجوزهایی را اعطا می‌کند که مطابق با آن زنبورداران موظف هستند قوانین سختگیرانه‌ای را رعایت کنند تا بتوانند از لیبل UMF بر روی محصولات خود استفاده کنند.
همانطور که در نمونه گواهینامه‌ی زیر می‌بینید فاکتورهای کلیدی UMF عبارتند از: لپتوسپرین، MGO ، DHA و همچنین HMF که در ادامه به تعریف هر یک از آنها خواهیم پرداخت.
(برای دیدن تصویر در اندازه بزرگ بر روی آن کلیک کنید)
پس از بررسی فاکتورهای اساسی UMF به آن عددی را اختصاص می‌دهند که حداقل آن +5 است و هر چقدر این عدد بیشتر باشد نشانه‌ی کیفیت و خواص بیشتر و در نتیجه قیمت بالاتر این محصول است. در نمونه‌ی بالا این عدد ۱۶.۲ است.
| UMF | گرید |
|---|---|
| +۵ تا +۱۰ | ضعیف |
| +۱۰ تا +۱۵ | متوسط |
| +۱۵ تا +۲۰ | خوب |
| +۲۴ | عالی |
جدول درجه‌بندی عسل مانوکا بر اساس UMF
- لپتوسپرین (Leptosperin)
لپتوسپرین یک ماده شیمیایی طبیعی است که فقط و فقط در شهد شکوفه‌های گیاه مانوکا یافت می‌شود. در نتیجه وجود آن در عسل می‌تواند صحت عسل مانوکا را تایید کند. این ماده اولین بار توسط یک محقق ژاپنی به نام کاتو در سال ۲۰۱۴ شناسایی و ثبت شد.
- دی هیدروکسی استون (DHA)
فاکتورهای DHA و MGO بسیار به هم وابسته‌اند به این معنا که دی هیدروکسی استون به مرور زمان به MGO یا همان متیل گلیوکسال تبدیل می‌شود. به همین دلیل و از آنجا که متیل گلیوکسال تقریبا مهمترین فاکتور در عسل مانوکا است، دی هیدروکسی استون را در عسل‌های تازه اندازه می‌گیرند تا قابلیت و پتانسیل متیل گلیوکسال در آینده به دست بیاید چون ممکن است مقدار MGO در عسل تازه برداشت شده کم باشد اما به مرور زمان مقدار آن زیاد شود.
- متیل گلیوکسال (MGO)
همانطور که گفتیم میتل گلیوکسال یکی از فاکتورهای تعیین کننده‌ی UMF است. این فاکتور از سال ۲۰۰۸ و توسط پروفسور توماس هنل توسعه یافت و برای اولین بار توسط کمپانی manuka health که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان عسل مانوکا است مورد استفاده قرار گرفت.
متیل گلیوکسال ماده‌ی اصلی ضد باکتریایی است که در عسل مانوکا به مقدار زیاد یافت می‌شود. اگر چه این ماده در سایر عسل‌ها نیز یافت می‌شود اما مقدار آن در عسل مانوکا به مراتب بیشتر است.
البته این ماده سمی است اما سمیت آن به راحتی توسط بدن دفع می‌شود اما خواص ضدباکتری قوی‌ای دارد که باعث می‌شود عسل مانوکا به عنوان یک آنتی‌بیوتیک قوی برای بهبود بسیاری از زخم‌ها مورد استفاده قرار بگیرد. در نتیجه هر چه قدر میزان آن بیشتر باشد خواص ضد‌باکتریایی عسل مانوکا نیز بیشتر خواهد بود.
در زیر ارتباط بین MGO و UMF را مشاهده می‌کنید.
- هیدروکسی متیل فورفورال (HMF)
همانطور که در مطلب دلیل شکرک زدن عسل گفتم این فاکتور یکی از مهمترین فاکتور‌ها در آزمایش تمامی عسل‌ها است که نشان دهنده‌ی تازگی و حرارت ندیده بودن عسل است. میزان این ترکیب هنگام برداشت عسل بسیار کم است و هر چقدر زمان بگذرد و یا به آن گرما داده شود میزان آن بیشتر می‌شود.
میزان استاندارد این ماده در عسل طبیعی تا حداکثر ۴۰ میلی‌گرم در یک کیلوگرم عسل است. و مقادیر بالاتر نشان دهنده‌ی کهنه بودن عسل و یا حرارت دیده بودن آن است.
عسل مانوکا علاوه بر اینکه باید ۴ فاکتور بالا را داشته باشد باید شرط‌های زیر را نیز دارا باشد تا بتواند لیبل UMF را کسب کند. (+)
در نیوزیلند تولید، بسته بندی و لیبل زده شده باشد – تمای عسل‌هایی که دارای UMF هستند باید در نیوزیلند تولید، بسته بندی و برچسب‌گذاری شده باشند و هیچ عسلی نمی‌تواند وارد نیوزیلند و سپس بسته‌بندی شود. آزمایش شده باشد – پس از بسته‌بندی حتما باید توسط یک آزمایشگاه معتبر و تحت نظر اتحادیه عسل بر روی آن آزمایش صورت گیرد. بازرسی مدوام – عسل‌های مانوکایی که با برچسب UMF عرضه می‌شوند به طور مداوم مورد بازرسی قرار می‌گیرند تا مطمئن شوند که دقیقا همان عسل است و UMF آن تغییر نکرده است.ا اثبات اصالت – تمای عسل‌های مانوکا باید دارای گواهینامه‌ی شبیه آنچه در بالا نشان داده شد باشند.
هنگام خرید عسل مانوکا دقت داشته باشید که تنها تعداد معدودی از تولیدکنندگان و برند‌ها در نیوزیلند مجوز UMF را دارند که لیست آنها را می‌توانید از اینجا مشاهده کنید.
خواص درمانی عسل مانوکا چیست
ما قبلا در یک مطلب جداگانه در مورد خواص عسل به طور مفصل صحبت کردیم و به این نکته اشاره کردیم که هر عسل علاوه بر اینکه خواص عمومی دارد (بین همه عسل‌ها مشترک است) خواص ویژه‌ای نیز دارد که بسیار وابسته به منشاء گیاهی آن است.
به طور کلی خاصیت ضد باکتریایی قوی عسل مانوکا که آن را به متیل گلیوکسال موجود در آن نسبت می‌دهند نقطه‌ی تمایز آن با سایر عسل‌ها است. همچنین عسل مانوکا دارای خواص ضد ویروسی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است.(منبع)
در زیر به برخی از مهمترین خواص درمانی عسل مانوکا که در منابع مختلف ذکر شده است اشاره می‌کنیم.
درمان و بهبود زخم‌ها
همانطور که در مطلب خواص عسل برای درمان زخم گفتیم مطالعات مختلف نشان داده‌اند که عسل مانوکا می‌تواند باعث بهبود زخم‌ها، تقویت و بازسازی بافت و حتی کاهش درد در بیماران متبلا به سوختگی شود.(+)
به عنوان مثال یک مطالعه‌ی دو هفته‌ای اثرات استفاده از پانسمان عسل مانوکا را روی ۴۰ نفر که زخم‌های غیر قابل درمان داشتند بررسی کرده و نتایج آن نشان داد که ۸۸ درصد از زخم‌ها از نظر اندازه کاهش یافته است.
علاوه بر این عسل مانوکای نیوزیلندی ممکن است به بهبود زخم‌های دیابتی کمک کند. یک مطالعه در عربستان سعودی نشان داد که زمانی که زخم‌های دیابتی با این نوع عسل پانسمان می‌شوند بهتر درمان می‌شوند.
سازمان غذا و داروی آمریکا در سال ۲۰۱۵ عسل مانوکا را به عنوان گزینه‌ای برای درمان زخم‌ها معرفی کرده است. (منبع)
سلامت دهان و دندان
نکته‌ی مهم برای جلوگیری از پوسیدگی دندان حذف باکتری‌های بد از دهان، که عامل ایجاد پلاک می‌شوند و حفظ باکتری‌های مفید دهانی که عامل سالم نگه‌داشتن دندان می‌شود است.
مطالعات نشان داده است که عسل مانوکا باکتری‌های مضر دهان را از بین می‌برد و به این طریق از پوسیدگی دندان و ایجاد پلاک بر روی آن جلوگیری می‌کند.
گلو درد را تسکین می‌دهد
همانطور که گفتیم نقطه‌ی تمایز عسل مانوکا با سایر عسل‌ها در خاصیت ضد باکتریایی و ضد التهابی آن است. به همین دلیل اگر شما هم معمولا به علت عفونت، دچار گلودرد یا سرفه می‌شوید عسل مانوکا می‌تواند به شما در بهبود و کاهش آن کمک کند.
علاوه بر این عسل مانوکای نیوزیلندی می‌تواند با مرطوب نگه داشتن سطح مجاری تنفسی، از خشکی آن که یکی از عوامل شایع برای سرفه و گلودرد است جلوگیری کند.
[مطلب مرتبط: فواید عسل آویشن برای درمان سرفه و گلودرد]درمان آکنه صورت
آکنه و یا همان جوش‌های ریزی که بر روی پوست ایجاد می‌شوند، معمولا به علت تغییرات هورمونی و بلوغ ایجاد می‌شوند اما همچنین می‌توانند به خاطر رژیم غذایی نامناسب، استرس یا رشد باکتری در منافذ مسدود شده ایجاد شوند.
به همین دلیل خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی عسل مانوکا می‌تواند به عنوان یک مرهم مناسب بر روی پوست با باکتری‌های ایجاد کننده‌ی آکنه مبارزه کند و باعث کاهش التهاب آنها شود.
مطالعه‌ای که بر روی عسل مانوکا انجام شده است نشان می‌دهد که عسل مانوکا دقیقا مثل یک صابون ضدباکتری برای پوست عمل می‌کند و می‌تواند باعث بهبود جوش‌ها شود.(+)
برای این که بدانید چطور می‌توانید از عسل برای زیبایی و سلامت پوست خود استفاده کنید می‌توانید مطلب انواع ماسک عسل و نحوه درست کردن آنها را مطالعه کنید.
قیمت تقریبی عسل مانوکا در ایران
قطعا یکی از دغدغه‌های ایرانی‌های عزیز هنگام خرید عسل مانوکا اطلاع از قیمت این نوع عسل است. اگر چه به علت نوسانات قیمت دلار در کشور، شاید قیمت‌گذاری بر روی عسل مانوکا کار درستی نباشد اما برای کمک به انتخاب و خرید بهتر سعی کردیم حدود قیمت این عسل را در اینجا بیاوریم.
همانطور که گفتیم عسل مانوکا بسته به این که در چه گریدی قرار داشته باشد خواص و قیمت متفاوتی دارد. سیستم گرید بندی عسل مانوکا نیز به دو صورت است UMF و MGO ما چند نمونه از این گریدبندی‌ها را همراه با قیمت ذکر می‌کنیم تا شما بتوانید بر اساس آن قیمت گریدهای دیگر را حساب کنید.
معمولا پیشنهاد می‌شود حداقل گریدی که انتخاب می‌کنید MGO 250 داشته باشد یا اینکه UMF آن +10 باشد چون گریدهای پایین‌تر از این خواص دارویی چندانی ندارند.
| MGO | UMF | قیمت تقریبی بر حسب ۱ کیلوگرم (خرداد۹۹) |
|---|---|---|
| ۲۶۳ | +۱۰ | ۱۶۰دلار= ۲۸۸۰۰۰۰ تومان+ مالیات و گمرک = ۳۸۰۰۰۰۰ تومان |
| ۴۰۰ | +۱۳ | ۲۶۳دلار= ۴۷۳۴۰۰۰تومان+ مالیات و گمرک= ۵۷۰۰۰۰۰ تومان |
| ۵۷۳ | +۱۶ | ۳۵۴ دلار= ۶۳۷۲۰۰۰تومان+ مالیات و گمرک=۷۳۰۰۰۰۰ تومان |
| ۸۵۰ | +۲۰ | ۷۹۶ دلار= ۱۴۳۲۸۰۰ تومان+ مالیات و گمرگ= ۱۵۰۰۰۰۰۰تومان |
نکته مهم
توجه داشته باشید که قیمت‌هایی که در اینجا می‌بینید کاملا تقریبی است و صرفا برای آشنایی شما با حدود قیمت این نوع عسل است. ضمن اینکه برندهای مختلف این عسل قیمت‌های متفاوتی دارد ما این قیمت‌ها را بر اساس قیمت‌های برند manuka health که یکی از معتبر‌ترین برندهای عسل مانوکاست نوشته‌ایم.
چرا عسل مانوکا گران است
ممکن است این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که علت قیمت بالای عسل مانوکا نسبت به سایر عسل‌ها چیست؟ آیا به خواص آن مربوط می‌شود یا اینکه فاکتورهای دیگری دخیل هستند.
واقعیت این است که عسل مانوکا عسل کمیابی است و درخت‌های مانوکا معمولا در دورافتاده‌ترین نقاط نیوزیلند هستند و گاهی حتی راه زمینی برای رسیدن به آنها وجود ندارد. همچنین زمان گل‌دهی مانوکا تنها ۲ تا ۶ هفته در طول کل سال است و گل‌های آن نیز بسیار حساس به شرایط آب و هوایی است.
به همین دلیل تولید عسل مانوکا بسیار دشوارتر از سایر عسل‌ها است ضمن اینکه تولیدکنندگان باید قوانین سفت و سخت اتحادیه عسل نیوزیلند را نیز رعایت کنند. قوانین و بازرسی‌هایی که معمولا بر روی سایر گونه‌های عسل با این شدت اعمال نمی‌شود.
در کنار این دو مورد یعنی سخت بودن تولید و قوانین سفت و سخت، برندسازی قوی عسل مانوکای نیوزیلندی سه عاملی هستند که بیشترین تاثیر را بر روی این نوع عسل می‌گذارند و باعث می‌شوند در بازار با قیمت بالایی به فروش برسد.
به هر حال عسل مانوکا یکی از مرغوب‌ترین عسل‌های موجود در جهان است که در کیفیت آن جای هیچگونه شکی نیست. اما قیمت بالای آن در کشور ما باعث شده که خرید این عسل، انتخاب خیلی از افراد نباشد، ضمن این که خود ایران به عنوان یکی از قطب‌ها پرورش عسل طبیعی در دنیا است و عسل‌های بسیار با کیفیت و خوبی تولید می‌کند که اتفاقا قیمت مناسبی هم دارند.
شما می‌توانید از طریق لینک زیر برخی از عسل‌های طبیعی فروشگاه روستایی را که از مناطق مختلف ایران و توسط زنبورداران مورد اعتماد تولید شده است را مشاهده کنید.