شاید شما هم دیده باشید که خوردن عسل به مذاق بعضی از افراد خوش نمیآید. آنها اعتقاد دارند که چون طبع عسل گرم است و خودشان هم گرم مزاج هستند بهتر است از خوردن آن پرهیز کنند.
این حرف تا حدودی درست است و حتی گاهی پیش میآید که این افراد با خوردن عسل دچار حساسیتهایی مثل خارش و جوش شوند.
اما آیا طبع تمامی عسل ها گرم است و کسانی که طبع گرمی دارند نمیتوانند از خواص عسل بهرمند شوند؟
قبل از هر چیز شاید بهتر باشد تفاوت طبع و مزاج را با هم مرور کنیم و بعد از آن به بررسی طبع عسل های مختلف بپردازیم.
تفاوت طبع با مزاج
اگر بخواهیم به طور خلاصه صحبت کنیم باید بگویم که طبع از طبیعت میآید و در واقع آن چیزی (حالت بدنی، چهره) است که با آن متولد میشویم و قابل تغییر نیست چرا که به عواملی مثل وراثت و منطقه جغرافیایی و تا حدودی به تغذیه بستگی دارد.
انواع طبع عبارتند از: طبع گرم، طبع سرد و طبع معتدل
مزاج اما با طبع متفاوت است. طبق گفته ویکی پدیا مزاج کیفیتی است در طب سنتی که دارای ۹ قسم است. در این بین گرمی و سردی مزاج اصلی، و تری و خشکی مزاجهای فرعی هستند و هر کدام از اینها و ترکیب آنها این ۹ مزاج یعنی: گرمی، سردی، تری، خشکی، گرم و خشک، گرم و تر، سرد و خشک، سرد و تر و در حالتی که همهی اینها در تعادل باشند مزاج معتدل حاصل میشود.
مزاجها را میتوان با بهبود سبک زندگی تغییر داد و به سمت معتدل تغییر داد. به این معنا که افرادی که مزاج گرمی دارند از خوردن گرمی جات پرهیز کنند و به سمت مواد با مزاج معتدل و سرد بروند و افرادی که مزاج سردی دارند به سمت گرمیجات و غذاهایی با مزاج گرم بروند.
برای اینکه مزاج خود را شناسایی کنید میتوانید از طریق سایت طبایع و پاسخ به چند پرسش مزاج خود را شناسایی کنید.
از نظر طب سنتی عسل در دسته موادی قرار میگیرد که مزاج یا طبع گرمی دارد اما این به این این معنا نیست که افراد گرم مزاج نمیتوانند از ویژگیهای این ماده استفاده کنند.
مانند سایر ویژگیهای عسل (رنگ، بو، طعم، زمان شکرک زدن و خواص آن ) طبع عسل نیز بسیار وابسته به منبع شهدی است که عسل از آن تغذیه کرده است. به این معنا که اگر چه مزاج کلی عسل گرم است اما در این بین عسلهایی وجود دارند که گرمتر و عسلهایی وجود دارند که چون منبع شهد آنها مزاج سردی دارند مثل کنار و گشنیز و زرشک طبع معتدل تری دارند.
طبع انواع عسل
به طور کلی طبع عسل ها را میتوان بر اساس جدول زیر دسته بندی کرد.
عسل های با طبع گرم
عسل آویشن | عسل سیاه دانه | عسل آفتابگردان | عسل یونجه | عسل جنگلی |
عسل خارکیوار | عسل کلپوره | عسل مریم گلی | عسل قنقال | عسل شوید |
عسل زول | عسلک ترنجبین | عسل پونه | عسل پنبه | عسل زعفران |
عسل جاوشیر | عسل بادام | عسل لعل کوهستان | عسل باریجه | عسل اوکالیپتوس |
این عسلها برای افرادی مناسب است که مزاجهای سرد (سرد و خشک و سرد و تر) و یا معتدل دارند.
عسل های با طبع معتدل
عسل گون | عسل مرکبات | عسل چندگیاه | عسل زرشک | عسل گشنیز |
عسل کنار | عسل عناب | عسل سماق | عسل خارشتر | – |
این عسل ها به ویژه عسل کنار و عسل گشنیز از جمله عسلهایی هستند که افرادی که گرم مزاج هستند و طبع گرمی دارند میتوانند با خیال راحت از آنها استفاده کنند. چرا که طبع گیاههایی که این عسل ها از آنها به دست آمده است( گیاه سدر و گشنیز) سرد است و در نتیجه این عسلها طبع معتدلتری دارند.
نکته مهم
یکی از اشتباهات رایج که معمولا در برخی منابع ذکر شده است این است که بعضی از عسلها را با طبع سرد در نظر میگیرند. از نظر طبع سنتی عسل طبع گرمی دارد اما همانطور که گفته شد میزان آن در عسلهای مختلف متفاوت است.
پس کسانی که طبع و مزاج سردی دارند میتوانند از تمامی عسل ها استفاده کنند اما کسانی که طبع گرمی دارند بهتر است بیشتر از عسلهایی استفاده کنند که طبع ملایمتری دارند مثل عسل گشنیز، عسل کنار و عسل زرشک و یا این که عسلهای طبع گرم را با موادی مثل آبلیمو مصرف کنند.
حد مجاز مصرف عسل برای انواع طبع
اگر چه تا به حال هیچ تحقیق جامعی در مورد اینکه افراد با طبع های مختلف چقدر در روز میتوانند عسل مصرف کنند انجام نشده است. اما همانطور که در مطلب میزان مجاز مصرف عسل گفتیم اساس اعلام انجمن قلب آمریکا حداکثر قند اضافه شده در روز برای افراد بر اساس سن و جنسیت به شرح زیر است.
مردها: مردها میتوانند در روز ۱۵۰ کالری (۳۷ گرم شکر = ۹ قاشق چایخوری) یا (۵۰ گرم عسل = ۷ قاشق چایخوری) قند اضافه شده مصرف کنند.
زنها: زنها میتوانند در روز ۱۰۰ کالری (۲۰ گرم شکر = ۶ قاشق چایخوری) یا (۳۳ گرم عسل = ۵ قاشق چایخوری) قند اضافه شده مصرف کنند.
بچهها: کودکان بین ۲ تا ۱۸ ساله نیز میتوانند روزانه ۱۰۰ کالری (۲۰ گرم شکر = ۶ قاشق چایخوری) یا (۳۳ گرم عسل = ۵ قاشق چایخوری) قند اضافه شده مصرف کنند.
البته این مقادیر به این معناست که عسل را جایگزین تمام قندهای اضافه شده کرده باشید. یعنی هیچ فرآورده ومحصولی که در آن شکر یا سایر قندها به کار رفته باشد استفاده نکرده باشید. در غیر این صورت مصرف عسل نیز به همان میزان کاهش پیدا میکند.
مصرف بیش از اندازه عسل چه برای کسانی که طبع گرم دارند و چه برای کسانی که طبع سردی دارند میتواند مشکلاتی نظیر چاقی و حتی دیابت ایجاد کند.