اینستاگرام روستاییزنبور قرمز یا زنبور گاوی (Vespa orientalis) که با اسم‌های چون زنبور کافر و زنبور سرخ نیز شناخته می‌شود را می‌توان یکی از بزرگترین و در عین حال ترسناک‌ترین نوع زنبورهای بدون عسل دانست.
این زنبورها ذاتا شکارچی و تهاجمی هستند و درست به همین دلیل یکی از آفات زنبورستان‌ها نیز به شمار می‌روند چرا که به راحتی با آرواره‌های قوی که دارند سر زنبور عسل را از تنش جدا می‌کند و لاورهای خود را با لاشه آنها پرورش می‌دهند.
در این مطلب می‌خواهیم تا بیشتر با زنبور قرمز یا همان کافر آشنا شویم و ببینم چطور زندگی می‌کند و اگر روزی هدف نیش آن قرار گرفتیم بهترین کاری که می‌توان انجام داد چیست.
آشنایی با ظاهر زنبور قرمز
زنبور گاوی بالغ دارای دو جفت بال هستند و ملکه بدنی به طول بین ۲۵ تا ۳۵ میلی‌متر دارد. زنبورهای نر و کارگر از نظر اندازه از ملکه کوچکتر هستند. زنبور قرمز به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز است و نوارهای زرد ضخیم و مشخصی روی شکم و لکه‌های زرد روی سر بین دو چشم دارد. فک‌های بسیار قوی دارد و در صورت تحریک شدن، گاز می‌گیرد.(+)
ماده‌ها (کارگران و ملکه) دارای تخم‌ریز هستند که اندامی تخصصی به شکل لوله است که برای تخم‌گذاری استفاده می‌شود. تخم‌ریز از انتهای شکم امتداد دارد و همچنین به عنوان نیش استفاده می‌شود.
نرها (زنبورهای نر) را می‌توان از روی تعداد بندهای روی شاخکشان از کارگران تشخیص داد. زنبورهای نر ۱۳ بند دارند، در حالی که کارگران فقط ۱۲ بند دارند.
یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد این زنبورها استفاده از نور خورشید برای تامین انرژی خود است.
محققان کشف کرده‌اند که خطوط زردرنگ روی بدن زنبور سرخ دارای نوعی رنگدانه به نام (زانتوپترین) است که توانایی جذب نور خورشید، به‌ویژه نور آبی و فرابنفش را دارد. این انرژی ممکن است برای فعالیت‌های فیزیکی مانند حفاری یا پرواز و همچنین تنظیم دمای بدن مورد استفاده قرار گیرد.
برخلاف بسیاری از گونه‌های زنبور که در ساعات خنک‌تر روز فعال هستند، زنبور سرخ در گرم‌ترین ساعات روز، به‌ویژه در بعدازظهر، بیشترین فعالیت را دارد. فعالیت‌هایی مانند حفاری لانه‌ها و پروازهای جستجوی غذا در این ساعات به اوج خود می‌رسد.
این رفتارها با شدت تابش خورشید همبستگی دارند و نشان می‌دهند که زنبور شرقی از انرژی خورشیدی برای تأمین نیازهای انرژی خود بهره‌برداری می‌کند.
عکس زنبور قرمز یا همان زنبور گاوی
برای آشنایی بیشتر شما با این زنبور برخی از عکس‌های این زنبور را در زیر برای شما آورده‌ایم
جغرافیای زندگی زنبور قرمز
زنبورهای قرمز را می‌توان در آسیای مرکزی، جنوب غربی آسیا از ارمنستان و ایران و ترکیه تا هند و نپال، در سراسر خاورمیانه پیدا کرد و به همین دلیل است که به آن زنبور سرخ شرقی گفته می‌شود.
این زنبور را همچنین می‌توان در شمال شرقی آفریقا، در برخی از کشورهای آفریقایی-گرمسیری مانند اتیوپی و سومالی و در بخش‌هایی از جنوب اروپا: کرواسی، بوسنی، مونته‌نگرو، مقدونیه شمالی، آلبانی، یونان، اسپانیا، بلغارستان، قبرس، مالت، سیسیل و نیمه جنوبی شبه جزیره ایتالیا یافت.
زنبورهای گاوی توسط انسان‌ها به مکان‌های دیگری از جمله شیلی، ماداگاسکار، مکزیک و سین کیانگ چین و همچنین گاهی اوقات از طریق میوه به بلژیک و بریتانیا نیز معرفی شده‌اند. زنبورهای سرخ شرقی تنها عضو جنس Vespa هستند که در آب و هوای بیابانی مانند شمال آفریقا، خاورمیانه و بخش‌هایی از جنوب غربی آسیا یافت می‌شوند.
در زیر می‌توانید نقشه پراکندگی این زنبور را ببینید
انواع زنبور قرمز در یک کلنی و وظایف هر یک
زنبور قرمز نیز مانند بسیاری از انواع زنبورها به صورت دسته جمعی و در یک کلنی زندگی می‌کنند که شامل یک ملکه و تعدادی زنبور کارگر و نر هستند. کلنی این زنبورها معمولا در زیر زمین ساخته می‌شود اما در برخی مواقع در شکاف سقف‌ها و تنه درختان نیز مشاهده می‌شوند.
نکته جالب در مورد این نوع از زنبورها این است که تمامی زنبورها در اوایل پاییز و زمستان می‌میرند و تنها ملکه زنده می‌ماند. ملکه نیز در شکاف صخره‌ها و یا در تنه درختان به خواب زمستانی میرود تا در اول بهار که شروع به تخم ریزی کند.
در اوایل تمامی کارها توسط ملکه انجام می‌شود از تخم‌گذاری تا تهیه غذا برای لاروها و بعد از بالغ شدن زنبورهای کارگر، کلیه وظایف از جمع آوری غذا تا نگهداری از لاروها و محافظت از کلنی به عهده آنها قرار می‌گیرد و ملکه تنها به تولید مثل مشغول می‌شود.
زنبورهای نر نیز مانند اکثر گونه‌های دیگر زنبور تنها وظیفه تولید مثل و بارور کردن ملکه را دارند.
رژیم غذایی زنبور کافر
زنبور قرمز به نوعی یک حشره هم لاشخور و هم شکارچی به حساب می‌آید. این زنبور حشرات دیگری مانند ملخ، مگس، زنبور عسل و مگس‌های سمی را شکار می‌کنند و با آنها به نوزادان کلونی غذا می‌دهند.
آنها همچنین پروتئین‌های حیوانی دیگری مانند تکه‌های گوشت و ماهی تازه یا فاسد را برای نوزادان خود جمع‌آوری می‌کنند. زنبورهای بالغ کربوهیدرات‌هایی مانند شهد، عسلک و میوه‌ها را نیز می‌خورند.
درمان درد و ورم نیش زنبور قرمز
بسیاری از افراد بخصوص زنبورداران در معرض نیش زنبور کافر هستند. نیش این زنبور بسیار دردناک است و می‌تواند باعث ایجاد ورم‌های شدید و حتی خون مردگی شود. در بعضی از موارد ممکن از نیاز به مراجعه به پ
اقدامات اولیه
- بررسی وجود نیش: زنبورهای کافر معمولاً نیش خود را در پوست باقی نمی‌گذارند، اما در صورت وجود، آن را با ناخن به آرامی خارج کنید. از فشار دادن یا استفاده از موچین خودداری کنید تا سم بیشتری وارد نشود.
- شست‌وشو با آب و صابون: محل نیش را با آب و صابون بشویید تا خطر عفونت کاهش یابد.
- استفاده از کمپرس سرد: یک بسته یخ یا پارچه سرد را به مدت ۱۰ دقیقه روی محل نیش قرار دهید و سپس ۱۰ دقیقه استراحت دهید. این کار را به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه تکرار کنید تا درد و تورم کاهش یابد.
- بالا نگه داشتن عضو آسیب‌دیده: اگر نیش در دست یا پا است، آن را بالاتر از سطح قلب نگه دارید تا تورم کاهش یابد
درمان‌های خانگی و دارویی
- کرم هیدروکورتیزون یا لوسیون کالامین: برای کاهش خارش و التهاب، از این محصولات استفاده کنید.
- آنتی‌هیستامین خوراکی: داروهایی مانند دیفن‌هیدرامین می‌توانند به کاهش خارش و واکنش‌های آلرژیک خفیف کمک کنند.
- مسکن‌ها: برای کاهش درد، از داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید.
- سرکه سیب یا آب لیمو: با پنبه آغشته به سرکه سیب یا آب لیمو، محل نیش را تمیز کنید. اسیدیته این مواد می‌تواند به خنثی‌سازی سم زنبور کمک کند.
در چه صورت باید به پزشک مراجعه کنیم
در صورت مشاهده علائم زیر، فوراً به پزشک مراجعه کنید
- مشکل در تنفس یا بلع
- تورم شدید در صورت، زبان یا گلو
- سرگیجه یا افت فشار خون
- کهیر گسترده یا خارش شدید
- تهوع، استفراغ یا درد شکم
این علائم ممکن است نشانه واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) باشند که نیاز به درمان فوری با اپی‌نفرین دارد.