آموزش زنبورداری
انواع زنبورهای موجود در کندو و نقش آنها
شاید برای بسیاری از افرادی که تا به حال یک کندو را از نزدیک ندیده‌اند و یا با زنبورداری آشنایی چندانی ندارند جالب باشد که در یک کندو (کلنی) زنبورهای مختلف، با جنسیت‌های مختلف و با تعداد مختلف وجود دارد، که هر یک از آنها وظیفه خاص خود را دارند و به این صورت است که یک کلنی به حیات خود ادامه می‌دهد.
همانطور که پیش‌تر در مطلب تفاوت کلنی و کندو توضیح دادیم، کندو محلی است که کلنی در آن زندگی می‌کند. در نتیجه در این مطلب برای راحتی کار هرجا از کندو صحبت می‌کنیم منظورمان همان کلنی است.
در این مطلب قصد داریم تا ابتدا با هر کدام از زنبورهای موجود در یک کندو آشنا آشنا شویم و ببنیم هر کدام از آنها چه ویژگی‌هایی دارند و در ادامه به نقش هر کدام از آنها بپردازیم.
انواع زنبورهای یک کندو (کلنی)
به طور کلی زنبورهای موجود در یک کندوی زنبورعسل عبارت اند از: یک ملکه و صدها یا هزاران کارگر و صدها زنبور نر.
این زنبورها از نظر شکل ظاهری کاملا با یکدیگر متفاوت هستند. در شکل زیر نمایی از این سه نوع زنبور را مشاهده می‌کنید.
همچنین این زنبورها از نظر اندازه نیز کاملا با یکدیگر متفاوت هستند که در شکل زیر می‌توانید اندازه تقریبی هر یک را ببینید.
زنبورهای عسل نیز مانند همه‌ی موجودات دیگر، تفکیک جنسیتی دارند. ملکه و کارگرها ماده‌های کلنی و زنبورهای نر هم، همانطور که از اسمشان پیداست نرهای یک کلنی هستند.
در کلنی فقط ملکه تخم می گذارد و تخم گذاری در زنبوران کارگر با وجود ملکه کنترل می شود. در واقع کارگرها ماده‌های عقیمی محسوب می شوند که در حضور ملکه در کلنی اجازه تخم گذاری را ندارند.
کارگرها در صورت نبودن ملکه در کلنی، برای بقاء کلنی شروع به تخمگذاری می‌کنند ولی از آنجا که کارگرها جفت گیری نکرده‌اند و نمی‌تواند هم جفت گیری کنند، تنها قادر به گذاشتن تخم‌های نر هستند.
در نتیجه عملا این تخمگذاری و بوجود آوردن نرها، نمی‌تواند یک کلنی یتیم از ملکه را نجات دهد، چرا که همانطور که در ادامه خواهیم دید اصلی ترین کارهای بقای یک کلنی توسط کارگرها انجام می شود.
وظایف و نقش های زنبور های مختلف کلنی
عمده ترین و اصلی ترین کارهای یک کلنی زنبورعسل توسط زنبورهای کارگر انجام می شود، اما اینطور نیست که وظایف ملکه و زنبورهای نر اهمیتی نداشته باشند.
به طور کلی همه ی کارهایی که در یک کلنی بعنوان کار یا وظیفه شمرده می شوند، به این خاطر هستند که نیازهای کلنی را برای زنده ماندن برطرف کنند .
نقش ها و وظایف ملکه
ملکه مادر زنبورهاست و تخم گذاری و ازدیاد نسل کلنی اصلی ترین نقش ملکه است.
اما وظیفه ملکه این است که با مهیا شدن شرایط پرورش نوزادان، تخم ریزی را شروع کند و به حداکثر توان خود و کلنی برساند. تا کلنی پرجمعیتی را برای جمع آوری محصول آماده کند.
همچنین ملکه وظیفه دارد حاکمیت خود را همیشه در همه جای کندو اعلام نماید، تا انگیزه کار کردن اجزاء کلنی و همینطور عقیم ماندن کارگرها حفظ شود.
نقش ها و وظایف زنبورهای کارگر
کارگرها اصلی ترین نقش را در کلنی دارند و هیچ کاری در کلنی بدون وجود کارگرها انجام پذیر نیست. در واقع ” یک کلنی زنبورعسل با کارگرهایش معنی پیدا می کند.”
زنبورهای کارگر وظیفه دارند از ملکه پرستاری کنند، نوزادان را پرورش دهند، کندو را نظافت کنند، از کلنی در مقابل خطرات محافظت کنند، نیازهای غذایی کلنی ( جمع آوری شهد و تولید عسل) را برطرف کنند و بطور کلی همه نیازهای کلنی را برای زندگی کردن مهیا کنند.
نقش ها و وظایف زنبورهای نر
نرها همیشه در کلنی وجود ندارند! و با نیاز کلنی به آنها در فصل مناسب، برای جفت گیری با ملکه‌های جدید پرورش داده می شوند.
اصلی‌ترین وظیفه زنبوران نر در کلنی جفت گیری با ملکه و تضمین بقای نسل است.
نویسنده: مهدی ظفر
من یک زنبوردار و دانشجوی کارشناسی پرورش زنبورعسل هستم. تلاشم اینه تا از طریق نوشتن در روستایی، ارتباط بین علم و زنبورداری رو برقرار کنم تا زنبوردارها با دید بازتر و بهتری از نکات علمی برای زنبورداری‌شون استفاده کنند تا حال زنبورها و البته خودشون خوب بمونه.